12. Sơ Tổ Trúc Lâm Yên Tử – Vua Trần Nhân Tông

12. Sơ Tổ Trúc Lâm Yên Tử – Vua Trần Nhân Tông
Bên trái của Tổ Bồ Đề Đạt Ma:
– Là Sơ Tổ Trúc Lâm Yên Tử Điều Ngự Giác Hoàng. Đây là một vị Tổ rất đặc biệt đối với Thiền Tông Việt Nam. Ở nước Ấn Độ, có vị thái tử đi tu được thành Phật hiệu Thích Ca Mâu Ni. Còn ở Việt Nam chúng ta, có vị vua đang ở ngôi vị đàng hoàng, khi tu, Ngài cũng được thành Phật hiệu là Phật Hoàng Trần Nhân Tông.
Cái đặc biệt của Phật Hoàng Trần Nhân Tông là, Ngài còn đang trị vì đất nước, mà quân Nguyên – Mông đang xâm chiếm gần hết châu Âu, Trung Đông và nhiều nơi khác, nên Ngài biết, thế nào rồi cũng đến lược nước ta. Vì vậy, Ngài lo toan trước để chuẩn bị cho cuộc xâm lăng từ phương Bắc. Quả thật như vậy, ba lần Nguyên – Mông xâm lược nước ta, điều bị quân Nhà Trần đánh cho kinh hồn bạt vía, làm rạng danh dân tộc anh hùng, sử vàng nước Việt còn ghi chói lọi đến ngày hôm nay.
Vua Trần Nhân Tông đã tìm ra được cái sống không bao giờ chết, người thế gian tầm thường không khi nào hiểu được, nên Ngài từ bỏ ngôi vua lên Trúc Lâm Yên Tử khai sáng đạo Thiền Tông Việt Nam và làm Tổ sư Thiền Tông Việt Nam đời thứ nhất. Thật hãnh diện cho Đạo Phật Việt Nam có một vì vua tu hành được thành chánh quả.
Phù điêu Sơ Tổ Trúc Lâm Yên Tử, Điều Ngự Giác Hoàng (tức vua Trần Nhân Tông) thờ tại điện Tổ Thiền tồng Chùa Thiền Tông Tân Diệu.
KHI ĐỨC VUA TRẦN NHÂN TÔNG, LÀM SƠ TỔ TRÚC LÂM YÊN TỬ, HIỆU LÀ ĐlỀU NGỰ GIÁC HOÀNG, NGÀI CÓ LÀM BÀI KỆ 200 CÂU, ĐỂ NÓI LÊN DÒNG CHẢY CỦA NGUỒN THlỀN TÔNG:

Đầu tiên Đức Phật truyền thiền
Ma Ha Ca Diếp biết liền Hoa Sen
Hoa Sen sáng tỏ hơn đèn
Phá tan màn tối nhận liền quê xưa.
 
Thiền Tông Đức Phật truyền xưa
Ca Diếp nhận được quê xưa của mình
Ngài thấy như vậy lặng thinh
Chỉ cần mỉm cười Đức Phật truyền trao.
 
Truyền trao, mất hẳn chiêm bao
Bước qua hàng rào của Hải Triều Âm
Ca Diếp nhận được âm thầm
Lần lượt truyền người, làm Tổ thứ hai.
 
Tổ hai nhận được căn tai
Nhận được cười hoài vì hết trầm luân
A Nan nhận biết pháp “Dừng”
Luân hồi sinh tử Ngài đừng chạy theo.
 
Tổ vị Ngài truyền tiếp theo
Thương Na Hoà Tu làm Tổ thứ ba
Tổ ba đã biết nhận ra
Kế đến Cúc Đa nhận ra pháp thiền.
 
Thứ năm Đa Ca có duyên
Chính thức nhận liền Tổ vị thứ năm
Ca Đa, lặng lẽ âm thầm
Truyền lại pháp thiền ông Di Dá Ca.
 
Vị Tổ thứ sáu nhận ra
Bà Tu Mật, nhận sâu xa nguồn thiền
Thiền Tông chính thức được truyền
Cho ông Phật Đà, làm Tổ tiếp theo.
 
Nan Đề, nghe Huyền Phật xưa
Tìm ông Phục Đà, truyền pháp Thiền Tông
Tổ chín nhận được ngóng trong
Tìm Tổ Mười, Tôn Giả thiền ca.
 
Ngày xưa Huyền Ký Thích Ca
Mười một là Ngài Phú Na được truyền
Phú Na tìm người đủ duyên
Mã Minh mong thiền của Phật Thích Ca.
 
Tổ vị mười hai, nói ra
Mười ba, là Tổ Ma La tiếp mình
Ca Tỳ nhận được lặng thinh
Đợi Ngài Long Thọ, cùng mình truyền riêng.
 
Mười lăm, Ca Na Đề Bà
Văn hay, chữ tốt nhận ra pháp thiền
Rằng Ngài đã được đủ duyên
Long Thọ truyền thiền, làm Tổ mười lăm.
 
Lớn tuổi, một mình âm thầm
Tìm người hiểu đạo, trao phần Thiền Tông
Ở nước Tỳ La có ông
La Hầu La Đa chính tông danh Ngài.
 
Mười lăm, Tổ đến nhận ngay
Vị ấy, đáng được nhận ngay nguồn thiền
Mười sáu biết được huyền thiêng
Chính thức được truyền Tổ vị Thiền Tông.
 
Xuống Nam, gặp được Nan Đề
Hoàng tử Nan Đề, biết tuỷ Thiền Tông
Tổ vị mười bảy là ông
Đi qua khắp xứ, cũng mong truyền thiền.
 
Gặp được Già Da có duyên
Nên được truyền thiền làm Tổ tiếp theo
Mười chín là ông Cưu Ma
Gia tộc cao quý, dòng Bà La Môn.
 
Ngài La Đa lại có duyên
Hiểu được gốc thiền của Phật Thích Ca
Vị Tổ mười tám nhớ ra
Ở trong Huyền Ký Đức Phật Thích Ca.
 
Mười chín là ông Cưu Ma
Tổ vị nối tiếp Thích Ca lưu truyền
Lớn tuổi Ngài hết trần duyên
Chính thức truyền thiền Tổ vị hai mươi.
 
Nhận thây Xà Dạ hơn người
Rõ môn thiền học không ai sánh bằng
Tổ trước Huyền Ký nói rằng:
Bà Tu Bàn Đầu làm Tổ tiếp theo.
 
Vì vậy, Tổ trước vâng theo
Truyền, ông Bàn Đầu làm Tổ Thiền Tông
Tổ vị hai mốt đã xong
Bàn Đầu tìm người để mong tiếp thiền.
 
Tìm người phong cách trao riêng
Thiền Tông mầu nhiệm linh thiêng xứ này
Ma Noa mong muốn dựng xây
Pháp môn thiền học tại đây lưu truyền.
 
Hạc Lặc chính thức đủ duyên
Noa La, truyền thiền trao đủ Thiền Tông
Chánh pháp bí mật trong lòng
Có Ngài Sư Tử, chờ mong nguồn thiền.
 
Bà La Môn có đại duyên
Chính thức nhận thiền làm Tổ hai tư
Tâm ông đã được như như
Tổ Sư Tử được y như lời nguyền.
 
Tìm người có đủ phước duyên
Chính thức truyền thiền làm Tổ hai lăm
Bà Xá Tư Đa, Kế Tân
Nguyện theo Sư Tử cầu mong pháp thiền.
 
Sư Tử thấy ông đủ duyên
Chuyển giao pháp thiền làm Tổ hai lăm
Hai sáu, Bất Như Mật Đa
Dòng Sát Đế Lợi, lại mong Phật Đà.
 
Phật Đà là của Thích Ca
Vì lòng ham muốn, vua cha bằng lòng
Khi Ngài nhận được pháp xong
Bát Nhã Đa La, rất mong gặp Ngài.
 
Suy cùng kiếp trước và nay
Có duyên tiền định, nhận ngay pháp thiền
Thiền Tông, nước Ấn bảo điên
Do vậy, pháp thiền phải đến phương Đông.
 
Vượt sông qua biển đi vòng
Lần theo eo Hồng cập biển Việt Nam
Bồ Đề, hai tám gian nan
Tìm người duyên lớn chuyển sang pháp thiền.
 
Gặp vua Võ Đế trình riêng
Vị vua nói liền, Thầy đã bị điên!
Tổ xuống thuyền, đành ra khơi
Tại đất Bắc Nguỵ thong thả nghĩ ngơi.
 
Đông Nhạc mách thời, Thần Quang
Ngài Thần Quang, khi nhận được lệ tràn
Trình làng Tổ vị phương Đông
Tăng Xán bị bệnh, không dám cầu mong.
 
Cầu xin Huệ Khả chữa xong
Bịnh tình khổ sở, không mong thứ gì.
Ở trong Huyền Ký có ghi
Tăng Xán nhận thì Tổ vị ba mươi.
 
Khi nhận Tổ vị vui tươi
Phổ đi khắp chốn người người an vui
Đến khi lớn tuổi tìm người
Để trao Tổ vị, cho người tiếp theo.
 
Bất luận người giàu hay nghèo
Miễn nhận, đạo mầu của Phật Thích Ca
Đạo Tín tìm Ngài hỏi qua
Con làm sao được vượt qua Luân hồi?
 
Tăng Xán, dạy, Đạo Tín “Thôi”
Nhiều đời sanh tử dứt rồi với ông
Đạo Tín nhận được thong dong
Con chỉ một lòng phụng thiền Thích Ca.
 
Tuổi già lần lượt hiện ra
Tìm người tiếp tục Thích Ca lưu truyền
Hoằng Nhẫn vị Thầy có duyên
Đem về nuôi lớn truyền thiền cho ông.
 
Hoằng Nhẫn, nhận pháp vừa xong
Tìm trong thiên hạ ai mong tu thiền
Do vậy, phổ đi các miền
Tìm người duyên lớn truyền thiền tiếp theo.
 
Có anh bán củi rất nghèo
Nghe người tụng đọc lần theo hỏi liền
Kinh gì lời kệ rất thiêng?
Tôi vừa nghe đến nhận liền “Tánh không”.
 
Hoằng Nhẫn, phổ khắp núi sông
Bài kinh tôi đọc là thiền Kim Cang
Một mình khổ sở gian nan
Đông Thiền xa quá lên đàng mà đi.
 
Khi đến Tổ hỏi cầu chi?
Con mong làm Phật, cầu chi không cầu!
Tổ bảo, không Phật, mà cầu
Huệ Năng liền nói, Phật đâu bên ngoài.
 
Ngũ Tổ, thấy Năng người tài
Sợ người hảm hại, chỉ ngay nhà trù
Tám tháng, Ngài phải lu bu
Giả gạo, gánh nước, không xu không tiền.
 
Ngộ thiền Ngài chỉ biết riêng
Ngũ Tổ truyền thiền làm Tổ ba ba
Đến đây Huyền Ký Thích Ca
Pháp thiền Thanh Tịnh phải sa nơi này.
 
Truyền thiền chấm dứt tại đây
Dòng chảy Nguồn thiền tại đây chảy hoài
Chảy đi khắp chôn trần ai
Chảy về Nam quốc dừng ngay Long Thành.
 
Hôm nay, Trẫm nhận rõ rành
Pháp thiền Thanh Tịnh, trụ thành Thăng Long
Thiền Tông không phải dụng công
Chỉ cần Thanh Tịnh là xong Luân hồi.
 
Thiền Tông đơn giản vậy thôi
Nếu tìm hay kiếm vào đời trầm luân
Do vậy, Đức Phật dạy “Dừng”
Không theo Vật lý, Luân hồi dừng ngay.
 
Hôm nay tại Yên Tử đài
Ta nay phổ biến ý Ngài Thích Ca
Nếu ai duyên lớn nhận ra
Thiền Tông chánh pháp Thích Ca lưu truyền.
 
Vị nào có được đại duyên
Ta sẽ truyền thiền làm tổ tiếp theo
Thiền Tông lội suối qua đèo
Theo đường hiểm nghèo để xuống phương Nam.
 
Đất Việt gặp lúc gian nan
Ở yên Trung Việt, đợi an quê nhà
Thiền Tông chánh thức bùng ra
Ở tại đất Rồng phổ khắp Năm châu.
 
Thiền Tông đến lúc khởi đầu
Xoá đi đạo Cầu, Quán, Tưởng và Xin
Tại đây lời dạy tối linh
Phổ đi thiền học của mình Thích Ca.
 
Các ông nghe kệ của ta
Viết ra Huyền Ký Thích Ca lưu truyền
Giúp người hữu phúc đại duyên
Nhận được nguồn thiền là hết trầm luân.
 
Chỉ dạy hậu nhân biết “Dừng”
Vì đây sứ mạng, nhớ đừng lãng quên
Người dân Việt, biết đáp đền
Những lời Phật dạy, đừng quên trong lòng.
 
Phổ đi khắp chốn núi sông
Cho người duyên lớn, cầu mong pháp thiền
Người nhận được hết đảo điên
Biết cách tu thiền của Phật Thích Ca.
 
Thiền Tông nước Việt bùng ra
Năm châu bốn biển, nhà nhà an vui
Ai nhận được, tự tươi cười
Vì đã về được, quê tươi của mình.

 
200 câu kệ nói trên, chúng tôi ghi lại, nơi báo Sài Gòn Mới, xuất bản vào năm 1.958, bút danh người viết là Bút Trà. Nơi mục các bài kệ Thiền Tông Phật giáo.
 

 

TRÍCH: TU THEO PHÁP MÔN NÀO CỦA ĐẠO PHẬT DỄ GIÁC NGỘ (QUYỂN 1)
TÁC GIẢ: THIỀN GIA – SOẠN GIẢ NGUYỄN NHÂN