30. Tổ Tăng Xán, sanh năm 524, sau dương lịch, tịch 602, thọ 78 tuổi. Cha tên Tăng Lữ, mẹ Thái Kim Bình, ở làng Chương Chữ, cha làm nghề bán than. Thuở nhỏ Ngài học rất thông minh. Vì theo cha phụ bán than nên Ngài bị bệnh ghẻ lở. Năm 25 tuổi, Ngài nghe Tổ Huệ Khả là vị thầy được truyền làm Tổ sư Thiền tông đời thứ 2 ở nước Trung Hoa. Ngài tưởng mình bị nghiệp gì nên đến xin Tổ giải nghiệp cho Ngài.

  Tổ hỏi:

- Nghiệp của ông như thế nào, ông đưa nghiệp ra đây ta giải nghiệp cho.

Ngài tìm hoài mà không thấy nghiệp ở đâu cả, nên trình thưa với Tổ:

- Kính thưa Tổ, con tìm nghiệp không được.

Tổ lại bảo ông:

- Ta biết bệnh của ông rồi, vậy ông ở lại đây ta sẽ trị bệnh ghẻ cho ông.

Ngài xuất gia theo Tổ tu thiền, Tổ dùng những lá cây có tính sát trùng nấu tắm cho Ngài, sau 15 ngày, Ngài hết bệnh ghẻ lở. Nhờ hết bệnh nên chuyên cần học hỏi những lời Tổ dạy. Ngài theo tu học với Tổ được 2 năm, một hôm Tổ hỏi:

- Ông theo ta học đạo Thiền tông, vậy ông có nhận được gì không?

Ngài trình với Tổ bài kệ 40 câu:

Tổ Huệ Khả nghe Ngài trình 40 câu kệ, biết Ngài đã đạt được “Bí mật Thiền tông”, nên dạy ngài:

- Ông nay đã đạt được “Bí mật Thiền tông”, vậy rằm tháng hai này ta sẽ truyền “Bí mật Thiền tông” lại cho ông làm Tổ sư Thiền tông đời thứ Ba Mươi.

Đúng ngày rằm tháng hai năm Bính Ngọ, tại Thiền tông thất của Ngài bên ven rừng Bạch Dương, buổi lễ truyền “Bí mật Thiền tông” được thực hành, chỉ có hai Thầy trò biết thôi.

Bài kệ truyền Bí mật Thiền Tông như sau:

Ngày xưa, sen nở Linh Sơn
Như Lai dạy thiền, quý hơn ngọc vàng
Truyền đi khắp chốn gian nan
Nay ta truyền lại rõ ràng cho ông.

Ông phải giữ lấy trong lòng
Tìm nhiều phương cách thiền đây lưu truyền
Hôm nay họ Tăng có duyên
Ta nay truyền thiền chứng nhận cho ông.

Xán kia nhận được không mong
Sống với Phật tánh là xong Luân hồi
Thiền tông đơn giản vậy thôi
Sống với Phật tánh Luân hồi màng chi. 

Thiền tông đặc biệt diệu kỳ
Ông đã biết được, nhận thì Tổ tông
Tổ tông ông nhận trong lòng
Để truyền người kế là xong phận mình.

Hôm nay, trước Đấng tối linh
Chánh thức truyền thiền Tổ vị cho ông
Ông phải cố gắng hết lòng
Tìm người kế tiếp là xong phận mình.

Thiền tông ông phải lặng thinh
Người có duyên lớn mới trình thiền ra
Vì đây lời dạy Thích Ca
Ai có duyên lớn, nói ra pháp này.

Hôm nay, chánh điện tại đây
Tổ vị Ba Mươi tại đây được truyền
Ông người có đủ phúc duyên
Chính thức truyền thiền Tổ vị cho ông.

Tổ vị, ông để trong lòng
Không nói ai biết là ông được truyền
Đức Phật Huyền ký dạy riêng
Các Tổ chỉ truyền theo dòng Thiền tông.

Truyền đi khắp chốn núi sông
Giúp người biết được là xong Luân hồi
Thiền tông đặc biệt vậy thôi
Luân hồi nhiều kiếp là thôi với mình.

Lời dạy Đức Phật tuyệt linh
Truyền ông Tổ vị một mình biết thôi
Khi nhận Tổ vị được rồi
Phải nhớ những lời Đức Phật dạy ra.

Theo như lời dạy Thầy ta
Hễ ai nhận được Thích Ca dạy thiền
Vị đó là người đủ duyên
Phải được truyền thiền để làm lòng tin.

Ta nay, thay mặt Tối linh
Chánh thức truyền thiền cấp giấy cho ông
Ông nên giữ lấy trong lòng
Vượt qua bể khổ để về nhà xưa.

Từ nay dù sớm hay trưa
Chỉ cần thanh tịnh, không ưa Niết bàn
Ông nên cố gắng bình an
Rơi vào Bể tánh chính đây quê mình.

Ngày xưa Đức Phật dạy “Dừng”
Vì ông không biết, không theo lời Ngài
Vì vậy đi khắp trần ai!
Rơi vào Bể tánh, hôm nay mới “Dừng”.

Tất cả chúng tôi rất mừng
Vì đã chứng nhận, ông đây ngộ thiền
Ông nay hết đảo hết điên
Chánh thức truyền thiền cấp giấy cho ông.
 

Xin nói thêm về Tổ Huệ Khả:

Tổ Huệ Khả thấy những người tu theo đạo Giải thoát mà có lòng thâm độc sát hại Thầy mình, Ngài không tin là trong giới tu hành không còn người nào muốn tu Giải thoát. Nên khi truyền “Bí mật Thiền tông” cho Tổ Tăng Xán rồi, Ngài đến chùa Pháp Luân nói rõ cho mọi người biết pháp môn Thiền tông học này rất quý, không tìm thấy bất cứ  nơi đâu. Ngài bị những Thầy phụ trách chùa trình với ông quan phụ trách Tôn giáo vu khống Ngài “Tội phản quốc”, nên vị quan này tâu với triều đình bắt giam Ngài cho đến chết!

Vì chỗ đặc biệt nguy hiểm đó, nên từ đó về sau các vị đạt được “Bí mật Thiền tông” không dám đem pháp môn này ra thí nghiệm nữa. Tuy nhiên, sau này có nhiều vị nói mình tu theo chánh pháp Thiền tông, chứ sự thật không phải.

Vì sao không phải?

Vì bất cứ ai tu theo pháp môn Thiền tông này đều phải từ bỏ vật chất thì mới đúng.

Chứng minh phần này:

Một: Mục đích chánh của Đức Phật dạy nơi thế gian này là pháp môn Thiền tông, để giúp cho người tu Giác ngộ và Giải thoát.

Giác ngộ là hiểu biết.

Giải thoát là không dính với vật chất thì mới Giải thoát được.

Chứng minh Một:

- Đức Phật sanh nơi gốc cây.

- Ở Hoàng cung.

- Ra gốc cây ngồi tu.

- Chết ở gốc cây.

Chứng minh Hai:

- Các vị Tổ sư Thiền tông không vị nào xây chùa lớn cả.

- Vua Trần Nhân Tông là một vị vua, muốn cất chùa lớn bao nhiêu cũng được, Ngài chỉ cất một am nhỏ trên núi Yên Tử để tu Thiền tông thôi.

Chứng minh Ba:

- Tu Thiền tông không tập trung đông người được.

Vì sao vậy?

Vì Thiền tông là Thiền thanh tịnh, tức phải vắng vẻ. Ai tu Thiền tông mà tập trung đông người là bị ồn mất đi thanh tịnh. Nếu tập trung đông người thì có sự hơn thua, dòm qua ngó lại, không thể nào tu theo pháp môn này được. Còn ai tu dụng công ngồi thiền mà nói mình tu Thiền tông thì bị quả báo không thể nào lường trước hết được.