Tổ Đạo Tín

31. Tổ Đạo Tín, sanh năm 580 sau dương lịch, tịch 651, thọ 59 tuổi. Cha tên Tư Đạo Mã, quê ở Hà Nội, còn mẹ tên Quảng Trì Chính, quê ở làng Kỳ Châu, huyện Quảng Tế. Khi Ngài mới lên 6 tuổi mà đã thích lý luận với người lớn. Một hôm thiền sư Phổ Chuẩn đến nhà thăm cha mẹ Ngài, Ngài có hỏi vị thiền sư ấy như sau:
- Thầy tu theo đạo Phật để được gì?
Vị thiền sư Phổ Chuẩn thấy Ngài còn nhỏ mà lại hỏi như người lớn, nên nhìn thẳng Ngài hỏi lại:
- Vậy con biết ông Phật là ai không?
Ngài liền trả lời:
- Là Thái tử bỏ nhà đi tu, con lớn lên cũng thích đi tu như Ngài đó.
Thiền sư Phổ Chuẩn nói với cha mẹ Ngài:
- Đứa trẻ này, nếu lớn lên tu theo đạo Phật sẽ là một vị Thầy tài, nếu ông bà đồng ý cho theo ta học đạo, ta sẽ cho nó học chữ và tìm Thầy hiểu đạo cao dạy nó.
Cha mẹ Ngài đồng ý cho theo thiền sư Phổ Chuẩn làm chú tiểu. Tám năm sau, khi Ngài học chữ được thông suốt, thiền sư Phổ Chuẩn mới dẫn Ngài đến gặp Tổ Tăng Xán gởi cho Tổ để học đạo thiền, Tổ nhận. Ngài theo học với Tổ được 9 năm. Một hôm Tổ hỏi:
- Con theo ta học đạo Giải thoát, vậy 9 năm nay con học được gì hãy trình ta xem?
Ngài liền trình bài kệ 44 câu:
 

Đức Phật dạy đạo lạ kỳ
Không cho thiền định, cái chi không màng
Vò đầu tìm kiếm lang thang
Cho rõ ẩn ý hiểu đàng Thiền tông.
 
Tháng trước con bị té sông
Quần áo ướt mẹp con trông thấy Người
Người hỏi con sao lại cười
Con thưa Đức Phật ngài xưa Phật truyền.
 
Thiền tông Ca Diếp hiểu riêng
Cho nên Phật truyền làm Tổ đầu tiên
Bồ Đề nước Ấn bảo điên
Cho nên nguồn thiền phải chảy về Đông.
 
Đầu tiên vượt biển qua sông
Cập theo nước Rồng lần đến Trung Hoa
Ngài xưa Phật dạy thiền ra
Ở cõi ta bà , ai muốn thoát thân.
 
Chỉ tâm thanh tịnh không cần
Không cần thiền định hay ngồi dụng công
Thiền tông Phật dạy chữ '' Không ''
Không ngồi không đứng không trông Niết bàn.
 
Té sông con thấy rõ ràng
Không ướt tứ đại, thấy an lạ lùng
Con nhìn thấy mình mông lung
Thật là xa thẳm lạ lùng Thầy ôi !
 
Bể Tánh không có cái '' Tôi ''
Mà chỉ có Thấy xa xôi vô cùng
Nghe Thấy , thấu tận vô cùng
Không có biên giới vô cùng lạ thay.
 
Bể tánh con thấy có hai
Một trong thanh tịnh, chính ngay Niết bàn
Chỗ này con thấy rõ ràng
Hai trong vật lý rõ ràng trầm luân.
 
Vì vậy con nay hiểu '' Dừng ''
Đức Phật dạy '' Dừng '' là dừng chuyển luân
Chuyển luân mình tập được thuần
Luân hồi sinh tử tức thời dừng ngay.
 
Con thấy thật rõ tướng Ngài
Tướng Ngài xinh đẹp không xài chữ chi
Chỉ nhìn tướng đẹp con ghi
Ghi vào tánh biết, không ghi được lời.
 
Ngài dạy con cố gắng '' Thôi ''
Luân hồi sinh tử, dứt rồi với con
Con xin ghi tạc lòng son
Đức Phật từ biệt, không còn thấy chi.

 
Ngài vừa đọc trình 44 câu kệ vừa nghẹn ngào, nước mắt tuôn ra rất nhiều, Tổ Tăng Xán cũng cảm động theo. Tổ Tăng Xán biết Ngài được “Rơi vào Bể tánh Thanh tịnh Phật tánh” và đã gặp được Đức Phật Thích Ca Văn một cách rõ ràng nên Tổ nói với Ngài như sau:
- Con bị rơi xuống sông, nếu người thường các dây thần kinh bị chạm, là người con bị ngớ ngẩn. Con có duyên lớn với Phật pháp, nên khi con bị té sông mà con được “Rơi vào Bể tánh Thanh tịnh Phật tánh” và gặp được Đức Phật Thích Ca Văn, thật là điều hiếm có.
Căn cứ vào 44 câu kệ của con trình ta, rằm tháng tám này, ta quyết định truyền “Bí mật Thiền tông” lại cho con làm Tổ sư Thiền tông đời thứ Ba Mươi Mốt, để nối tiếp dòng Thiền tông mà Như Lai đã dạy cho nhất Tổ Ma Ha Ca Diếp. Vậy, đúng ngày rằm tháng tám này, tại Thiền tông thất của ta, con phải đặt bàn hương hoa cúng Phật, để ta Truyền “Bí mật Thiền tông” lại cho con.
Đúng ngày rằm tháng tám, buổi lễ truyền “Bí mật Thiền tông” của Tổ Tăng Xán truyền cho Ngài được thực hiện đúng quy cách truyền “Bí mật Thiền tông”, cũng chỉ có 2 Thầy trò biết thôi.
Chúng tôi xin ghi bài kệ truyền Bí mật Thiền tông như sau:
 

Ngày xưa, sen nở Linh Sơn
Như Lai dạy thiền, quý hơn ngọc vàng
Truyền đi khắp chốn gian nan
Nay ta truyền lại rõ ràng cho ông.
 
Ông phải giữ lấy trong lòng
Tìm nhiều phương cách thiền đây lưu truyền
Hôm nay họ Đạo có duyên
Ta nay truyền thiền cấp giấy cho ông.
 
Tín kia nhận được không mong
Sống với Phật tánh là xong Luân hồi
Thiền tông đơn giản vậy thôi
Sống với Phật tánh Luân hồi màng chi.
 
Thiền tông đặc biệt diệu kỳ
Ông đã biết được, nhận thì Tổ tông
Tổ tông ông nhận trong lòng
Để truyền người kế là xong phận mình.
 
Hôm nay, trước Đấng tối linh
Chánh thức truyền thiền Tổ vị cho ông
Ông phải cố gắng hết lòng
Tìm người kế tiếp là xong phận mình.
 
Thiền tông ông phải lặng thinh
Người có duyên lớn mới trình thiền ra
Vì đây lời dạy Thích Ca
Ai có duyên lớn, nói ra pháp này.
 
Hôm nay, chánh điện tại đây
Tổ vị Ba Mốt tại đây được truyền
Ông người có đủ phúc duyên
Chính thức truyền thiền Tổ vị cho ông.
 
Tổ vị, ông để trong lòng
Không nói ai biết là ông được truyền
Đức Phật Huyền ký dạy riêng
Các Tổ chỉ truyền theo dòng Thiền tông.
 
Truyền đi khắp chốn núi sông
Giúp người biết được là xong Luân hồi
Thiền tông đặc biệt vậy thôi
Luân hồi nhiều kiếp là thôi với mình.
 
Lời dạy Đức Phật tuyệt linh
Truyền ông Tổ vị một mình biết thôi
Khi nhận Tổ vị được rồi
Phải nhớ những lời Đức Phật dạy ra.
 
Theo như lời dạy Thầy ta
Hễ ai nhận được Thích Ca dạy thiền
Vị đó là người đủ duyên
Phải được truyền thiền để làm lòng tin.
 
Hôm nay, thay mặt Tối linh
Chánh thức truyền thiền cấp giấy cho ông
Ông nên giữ lấy trong lòng
Vượt qua bể khổ để về nhà xưa.
 
Từ nay dù sớm hay trưa
Chỉ cần thanh tịnh, không ưa Niết bàn
Ông nên cố gắng bình an
Rơi vào Bể tánh chính đây quê mình.
 
Ngày xưa Đức Phật dạy “Dừng”
Vì ông không biết, không theo lời Ngài
Vì vậy đi khắp trần ai!
Rơi vào Bể tánh, hôm nay mới “Dừng”.
 
Tất cả chúng tôi rất mừng
Vì đã chứng nhận, ông đây ngộ thiền
Ông nay hết đảo hết điên
Chánh thức truyền thiền chứng nhận cho ông.

 

TRÍCH: CUỘC ĐỜI VÀ NGỘ ĐẠO CỦA 36 VỊ TỔ SƯ THIỀN TÔNG ẤN ĐỘ - TRUNG HOA - VIỆT NAM (QUYỂN 8)
TÁC GIẢ: THIỀN GIA – SOẠN GIẢ NGUYỄN NHÂN