Tổ Mã Minh

12. Tổ Mã Minh (Asvaghosha), trong dòng thiền gọi ngài là Bồ Tát. Sanh sau Đức Phật nhập Niết bàn 434 năm, tại thành Ba La Nại, con của ông Mã Thắng Quyền và bà Hữu Phúc Vân. Lúc nhỏ Ngài rất thông minh, nên cha mẹ Ngài cho học luật sư, lời biện luận của Ngài không ai sánh được. Vì vậy, danh Ngài trong và ngoài nước nhiều người biết đến. Cái đặc biệt lời nói của Ngài rất truyền cảm, nên Ngài nói ai ai cũng thích nghe.
Một hôm, Ngài đến đền Braham TanCa,  gặp Tổ Phú Na Dạ Xa, Tổ hỏi Ngài:
- Ông làm nghề luật sư, vậy ông nói làm sao cho người nghe “không nghe” được không?
Ngài trầm ngâm suy nghĩ, Tổ bảo:
- Ông suy nghĩ để trả lời ta, nếu ông suy nghĩ mà hiểu để trả lời ta, ông nên đem chôn nó đi cho rồi.
Một câu nói của Tổ đánh cực mạnh vào tâm suy nghĩ của Ngài, làm thân tâm Ngài như mất sự sống và suy nghĩ. Ngài ở trạng thái như vậy rất lâu, bỗng Ngài chắp tay thưa với Tổ:
- Kính thưa Thầy, nhờ Thầy hỏi ép con vào “chỗ chết”, nên thân và tâm vật lý của con nay đã “chết” hẳn rồi.
Tổ Phú Na Dạ Xa hỏi:
- Ông đã “chết” nhưng sao còn biết nói?
Ngài liền trình thưa với Tổ Phú Na Dạ Xa bằng bài kệ 60 câu như sau:
 

Thân tâm vật lý mất đi
Thân tâm chân thật hiện thì rỗng rang
Lời Thầy hỏi con được an
Mất đi suy nghĩ được sang quê nhà.
 
Thì ra lời dạy Thích Ca
Con tìm con kiếm không ra chút gì
Hôm nay Thầy '' ép '' con chi
'' Lòi ra chân thật '' không chi kiếm tìm.
 
Không kiếm mà hiện ra liền
Hiện ra những thứ không phiền không sân
Con nhìn cảnh vật dương trần
Cứ luân cứ chuyển hết gần lại xa.
 
Ngày xưa Đức Phật Thích Ca
Nói ra ẩn dụ không va não phiền
Thầy '' ép '' con nhận ra liền
Niết bàn sinh tử của riêng người trần.
 
Khi con chết lặng rõ phân
Những thứ vật lý cho người trần gian
Ai muốn hết khổ hết nan
Không theo vật lý là an muôn đời.
 
Trước kia Thầy dạy con '' Thôi ''
Nhưng con không hiểu, luân hồi cứ đi
Hôm nay Thầy hỏi tức thì
Vì con không biết, nên suy nghĩ hoài.
 
Suy tưởng trong khắp trần ai
Để tìm để kiếm lời hay trả lời
Không ngờ con lại '' bị Rơi ''
Rơi vào bể tánh, hết lời thế gian.
 
Vào nơi Bể tánh bình an
Ở trong Bể tánh an nhàn Thầy ôi !
Giờ đây con nhận chữ '' Thôi ''
Là '' Dừng hay Dứt '' đứt rồi trầm luân.
 
Trước kia Thầy dạy con '' Dừng ''
Mà con không biết phải '' Dừng '' làm sao
Hôm nay Thầy hỏi con sao
Tâm con thanh tịnh, qua rào Triều Âm.
 
À ra, Thầy dạy rất thâm
Đi tìm vật lý, là câm muôn đời
Nhờ Thầy hỏi ngặt những lời
Đưa con qua khỏi những lời thế gian.
 
Nhờ vậy, con được bình an
Không dính vật chất là an Niết bàn
Ngày xưa Phật dạy rõ ràng
Nơi kinh Diệu Pháp, chỉ đàng vượt qua.
 
Những lời chân thật Thích Ca
Chỉ chỗ Phật Đà Yếu chỉ Thiền tông
Trước kia không biết con mong
Do vậy , cứ mãi đi trong luân hồi.
 
Nhờ Thầy hỏi ngặt con '' Thôi ''
Luân hồi vật lý, hết rồi với con
Hiện tại tâm con không còn
Những thứ vật lý, không còn trong con.
 
Xin trình trong Ý lòng con
Cám ơn Thầy dạy, vàng son tuyệt trần
Con xin kính lạy xa gần
Nhờ Thầy hỏi ngặt, tuyệt phần Thiền tông.
 
Tâm con hiện tại đã không
Sống với Phật tánh, con xong luân hồi
Xin Thầy nhận con đôi lời
Những lời chân thật, muôn lời cám ơn.

 
Khi Tổ Phú Na Dạ Xa nghe Ngài đọc trình bày kệ 60 câu, Tổ biết Ngài đã đạt được “Bí mật Thiền tông” và dạy như sau:
- Hôm nay ông đã đạt được “Bí mật Thiền tông”. Trong Huyền ký Như Lai có dạy, ông là người nhận Tổ vị đời thứ Mười Hai. Vậy, ông hãy theo ta xuất gia, sau này ta sẽ truyền “Bí mật Thiền tông” lại cho ông. Ngài hết sức vui mừng và cám ơn Tổ.
Hai năm sau, khi Ngài được 44 tuổi, tại chánh điện Thiền tông chùa Thiền tông Giác Quang, buổi lễ truyền “Bí mật Thiền tông” được thực hiện.
Chúng tôi chỉ nêu bài kệ truyền “Bí mật Thiền tông” của Tổ Phú Na Dạ Xa:
 

Ngày xưa, sen nở Linh Sơn
Như Lai dạy thiền, quý hơn ngọc vàng
Truyền đi khắp chốn gian nan
Ta nay truyền lại rõ ràng cho ông.
 
Ông phải giữ lấy trong lòng
Tìm nhiều phương cách thiền đây lưu truyền
Hôm nay họ Mã có duyên
Ta nay truyền thiền chứng nhận cho ông.
 
Minh kia nhận được không mong
Sống với Phật tánh là xong Luân hồi
Thiền tông đơn giản vậy thôi
Sống với Phật tánh Luân hồi màng chi.
 
Thiền tông đặc biệt diệu kỳ
Ông đã ngộ được, nhận thì Tổ tông
Tổ tông ông nhận trong lòng
Để truyền người kế là xong phận mình.
 
Hôm nay, trước Đấng tối linh
Chánh thức truyền thiền Tổ vị cho ông
Ông phải cố gắng hết lòng
Tìm người kế tiếp là xong phận mình.
 
Thiền tông ông phải lặng thinh
Người có duyên lớn mới trình thiền ra
Vì đây lời dạy Thích Ca
Ai có duyên lớn, nói ra pháp này.
 
Hôm nay, chánh điện tại đây
Tổ vị Mười Hai tại đây được truyền
Ông người có đủ phúc duyên
Chính thức truyền thiền Tổ vị cho ông.
 
Tổ vị, ông để trong lòng
Không nói ai biết là ông được truyền
Đức Phật Huyền ký dạy riêng
Các Tổ chỉ truyền theo dòng Thiền tông.
 
Thiền tông đi khắp núi sông
Giúp người biết được là xong Luân hồi
Thiền tông đặc biệt vậy thôi
Luân hồi nhiều kiếp là thôi với mình.
 
Lời dạy Đức Phật tuyệt linh
Ông nhận Tổ vị một mình biết thôi
Khi nhận Tổ vị được rồi
Phải nhớ những lời Đức Phật dạy ra.
 
Theo như lời dạy Thầy ta
Hễ ai nhận được Thích Ca dạy thiền
Vị đó là người đủ duyên
Phải được truyền thiền để làm lòng tin.
 
Hôm nay, thay mặt Tối linh
Chánh thức truyền thiền cấp giấy cho ông
Ông nên giữ lấy trong lòng
Vượt qua bể khổ để về nhà xưa.
 
Từ nay dù sớm hay trưa
Chỉ cần thanh tịnh, không ưa Niết bàn
Ông nên cố gắng bình an
Rơi vào Bể tánh chính đây quê mình.
 
Ngày xưa Đức Phật dạy “Dừng”
Vì ông không biết, không theo lời Ngài
Vì vậy đi khắp trần ai!
Rơi vào Bể tánh, ông nay mới “Dừng”.
 
Tất cả chúng tôi rất mừng
Vì đã chứng nhận, ông đây ngộ thiền
Ông nay hết đảo hết điên

Chánh thức truyền thiền cấp giấy cho ông.

 

TRÍCH: CUỘC ĐỜI VÀ NGỘ ĐẠO CỦA 36 VỊ TỔ SƯ THIỀN TÔNG ẤN ĐỘ - TRUNG HOA - VIỆT NAM (QUYỂN 8)
TÁC GIẢ: THIỀN GIA – SOẠN GIẢ NGUYỄN NHÂN