Tổ Già Da Xá Đa

18. Tổ Già Da Xá Đa (Gayasata), sanh sau Đức Phật nhập Niết Bàn 654 năm, ở nước Ma Đề. Cha Già Thiên Cái, mẹ là Lam Phương Tánh. Da Ngài trắng sáng hơn người bình thường. Ngài thích những nơi vắng vẻ, còn lời nói của Ngài là những lời nói ẩn chứa sâu mầu. Tổ Tăng Già Nan Đề nghe Ngài có những điều kỳ đặc, nên đến gặp Ngài, Tổ hỏi:
- Ta nghe ông có những lời nói sâu xa, vậy những gì là hiểu biết cao tột của ông, ông hãy nói cho ta nghe thử?
Ngài trình thưa với Tổ:
- Những người nghe tôi nói họ bảo tôi nói những lời khó hiểu, chứ sự thật không gì là khó hiểu cả, tại vì họ tưởng tượng nhiều đó thôi.
Tổ nói:
- Vậy ông hãy nói cho ta nghe những lời bình thường ấy như thế nào?
Ngài liền trình bài kệ 12 câu như sau:
 

Ở đời tất cả bình thường
Tại ta tưởng tượng trùm khắp muôn phương
Nơi thờ phượng là linh lắm
Những Thầy nói vậy để kiếm "lương".
 
Nơi vật lý là như vậy
Vay trả trả vay là lẽ bình thường
Nói như vậy họ bảo cương
Kính lạy Thần, Thánh để lên thiên đường.
 
Con rằng, không phải là thế
Việc làm mình chịu, không ai xót thương
Không gieo nghiệp là yên ổn
Tối ngày lạy lục, để bị đau xương.

 
Ngài thưa với Tổ:
- Con nói như vậy họ bảo con gàn bướng, không tin Thần, Thánh.
Tổ bảo Ngài:
- Ông có cái hiểu biết vượt hơn người bình thường một chút, nếu ông muốn hiểu lời chân thật của Như Lai dạy, ông phải xuất gia theo ta học đạo thiền thì mới hiểu thông tất cả những gì ở nơi thế giới này.
Nghe Tổ nói như vậy, Ngài xin xuất gia làm đệ tử Tổ.
Theo học với Tổ được 3 năm, một hôm Tổ bảo:
- Nay ta đã già, ta muốn truyền Tổ vị Thiền tông lại cho ông, nhưng theo quy định của Như Lai, ai làm Tổ sư Thiền tông, người đó phải trình sự hiểu biết của mình với vị Thầy trước. Vậy, ông hãy trình kệ về sự hiểu biết của ông cho ta nghe, nếu đúng ta sẽ truyền Tổ vị Thiền tông cho.
Ngài liền trình bài kệ 40 câu như sau:
 

Theo Tổ học đạo Thiền tông
Ý con thanh tịnh không mong thứ gì
Tổ dạy khi đứng khi đi
Để tâm vật lý, tịnh y Niết bàn.
 
Hôm nay con biết rõ ràng
Cái tâm thanh tịnh là đàng về quê
Ngày xưa Đức Phật nói về
Ai muốn giải thoát, dừng mê hồng trần.
 
Bao năm Tổ dạy trọn phần
Thiền tông thanh tịnh, con cần phải ghi
Thiền tông con khi đứng đi
Tâm luôn thanh tịnh, việc gì cũng xong.
 
Thiền tông không phải cầu mong
Chỉ cần thanh tịnh, không mong thứ gì
Ngồi nằm, khi đứng hoặc đi
Không dính vật lý, có chi theo mình.
 
Tổ dạy, con thường lặng thinh
Sống với tánh biết của mình mà thôi
Khi con trình biết chỗ '' Thôi ''
Tổ đã xác nhận, ngộ rồi Thiền tông.
 
Con nhìn cảnh vật núi sông
Tâm con không dính, vào trong thứ gì
Ở trong thanh tịnh huyền vi
Những thứ trong ấy, không chi sánh bằng.
 
Con nay đã biết thường hằng
Tâm hằng thanh tịnh, như rằng Linh sơn
Nhờ thiền con đã đứng lên
Không dính vật lý, vượt lên luân hồi.
 
Tổ dạy con dùng chữ '' Thôi ''
Luân hồi sinh tử, hết rồi với con
Hiện tại tâm con không còn
Buồn, thương, giận, ghét, không còn thứ chi.
 
Thiền tông quả thật diệu kỳ
Khi tâm thanh tịnh cái chi cũng lìa
Nhìn về Linh Thứu xưa kia
Đức Phật dạy thiền để độ chúng sanh.
 
Thiền tông không phải giật dành
Không dính không mắc, tử sanh luân hồi
Đức Phật, dạy chỗ con '' Thôi ''
Nhờ vậy sanh tử, hết rồi với con.

 
Tổ Tăng Già Nan Đề vừa nghe Ngài trình 40 câu kệ, biết Ngài đã đạt được “Bí mật Thiền tông”, nên Tổ có dạy Ngài như sau:
- Còn 15 hôm nữa là đến ngày rằm tháng ba, vậy ông chuẩn bị buổi lễ truyền “Bí mật Thiền tông” cho gọn, nhưng đầy đủ, để ta truyền thiền cho ông làm Tổ sư Thiền tông đời thứ Mười Tám.
Đúng 15 ngày sau, buổi lễ truyền “Bí mật Thiền tông” được tiến hành, chỉ có Tổ và Ngài dự thôi.
Chúng tôi không ghi nghi thức truyền Thiền tông, mà chỉ xin ghi bài kệ truyền Thiền tông của Tổ thứ Mười Bảy truyền cho Ngài:
 

Ngày xưa, sen nở Linh Sơn
Như Lai dạy thiền, quý hơn ngọc vàng
Truyền đi khắp chốn gian nan
Nay ta truyền lại rõ ràng cho ông.
 
Ông phải giữ lấy trong lòng
Tìm nhiều phương cách thiền đây lưu truyền
Hôm nay họ Già có duyên
Ta nay truyền thiền chứng nhận cho ông.
 
Đa kia nhận được không mong
Sống với Phật tánh là xong Luân hồi
Thiền tông đơn giản vậy thôi
Sống với Phật tánh Luân hồi màng chi.
 
Thiền tông đặc biệt diệu kỳ
Ông đã biết được, nhận thì Thiền tông
Thiền tông ông nhận trong lòng
Để truyền người kế là xong phận mình.
 
Hôm nay, trước Đấng tối linh
Chánh thức truyền thiền Tổ vị cho ông
Ông phải cố gắng hết lòng
Tìm người kế tiếp là xong phận mình.
 
Thiền tông ông phải lặng thinh
Người có duyên lớn mới trình thiền ra
Vì đây lời dạy Thích Ca
Ai có duyên lớn, truyền ra pháp này.
 
Hôm nay, chánh điện tại đây
Tổ vị Mười Tám tại đây được truyền
Ông người có đủ phúc duyên
Chính thức truyền thiền Tổ vị cho ông.
 
Tổ vị, ông để trong lòng
Không nói ai biết là ông được truyền
Đức Phật Huyền ký dạy riêng
Các Tổ chỉ truyền theo dòng Thiền tông.
 
Thiền tông đi khắp núi sông
Giúp người biết được là xong Luân hồi
Thiền tông đặc biệt vậy thôi
Luân hồi nhiều kiếp là thôi với mình.
 
Lời dạy Đức Phật tuyệt linh
Truyền ông Tổ vị một mình biết thôi
Khi nhận Tổ vị được rồi
Phải nhớ những lời Đức Phật dạy ra.
 
Theo như lời dạy Thầy ta
Hễ ai nhận được Thích Ca dạy thiền
Vị đó là người đủ duyên
Phải được truyền thiền để làm lòng tin.
 
Hôm nay, thay mặt Tối linh
Chánh thức truyền thiền cấp giấy cho ông
Ông nên giữ lấy trong lòng
Vượt qua bể khổ để về nhà xưa.
 
Từ nay dù sớm hay trưa
Chỉ cần thanh tịnh, không ưa Niết bàn
Ông nên cố gắng bình an
Rơi vào Bể tánh chính đây quê mình.
 
Ngày xưa Đức Phật dạy “Dừng”
Vì ông không biết, không theo lời Ngài
Vì vậy đi khắp trần ai!
Rơi vào Bể tánh, hôm nay mới “Dừng”.
 
Tất cả chúng tôi rất mừng
Vì đã chứng nhận, ông đây ngộ thiền
Ông nay hết đảo hết điên
Chánh thức truyền thiền cấp giấy cho ông.

 

TRÍCH: CUỘC ĐỜI VÀ NGỘ ĐẠO CỦA 36 VỊ TỔ SƯ THIỀN TÔNG ẤN ĐỘ - TRUNG HOA - VIỆT NAM (QUYỂN 8)
TÁC GIẢ: THIỀN GIA – SOẠN GIẢ NGUYỄN NHÂN