Tổ Phục Đà Mật Đa

9. Tổ Phục Đà Mật Đa (Buddhamitra), sanh sau Đức Phật nhập Niết bàn 322 năm. Con của ông Phục Đà Vi Thùy, mẹ là Ưu Phả Thị, dòng Tỳ Xá La, ở nước Đề Già. Khi mẹ sanh ra Ngài mười tuổi mà Ngài không nói. Một hôm, Tổ Phật Đà Nan Đề đến nhà, gia đình mới đem sự việc trình với Tổ, Tổ bảo:
- Đứa bé này đời trước nó thông minh lắm, ở trong Phật pháp, nó có lời đại nguyện: “Nếu tôi sanh ra ở chỗ nào tình phụ tử và phu thê không ràng buộc, tôi sẽ xuất gia tu theo Phật để giúp nhiều người Giải thoát”. Nghe Tổ nói vậy, nên cha mẹ và gia đình Ngài xin Tổ cho Ngài theo Tổ xuất gia và Tổ chấp nhận.
Tổ Phật Đà Nan Đề nói với Ngài:
- Cha mẹ và gia đình Ngươi đồng ý cho theo ta xuất gia, vậy Ngươi hãy thưa Thầy mình đi chớ.
Ngài liền chắp tay thưa:
- Con kính chào sư phụ.
Ngài vừa thưa hỏi, cha mẹ và cả bà con ai ai cũng vui mừng, nên nấu bữa cơm chay đãi Tổ và tiễn Ngài theo Tổ xuất gia.
Ngài được Tổ Phật Đà Nan Đề cho học chữ đến 20 tuổi. Một hôm, Tổ gọi Ngài đến, đưa cho Ngài bài kệ 12 câu để Ngài đọc:
 

Thiền tông nó chảy theo dòng
Theo dòng thanh tịnh ở trong lòng mình
Thiền Thanh Phật dạy núi Linh
Là thiền Thanh tịnh tuyệt linh cõi này.
 
Ta nay hỏi Ngươi như vầy
Không dùng vật lý, là đây thiền gì?
Ngươi biết thì trình tức thì
Ngồi đó suy nghĩ, vậy thì bỏ đi.
 
Suy nghĩ mà biết thứ chi
Là được những thứ bỏ đi cho rồi
Ngày xưa Đức Phật dạy "Thôi"
Luân hồi nhiều kiếp hết rồi với ta.

 
Ngài đọc 12 câu kệ này rất nhiều ngày mà không có gì lạ, mà cứ lẩm bẩm 12 câu kệ nói trên hoài. Ba ngày sau, Ngài đang rửa chén, vô tình có cái chén bị rơi và bể, tiếng chén rơi trúng đá kêu lên Ngài nghe như chết đứng, không còn biết mình là gì, cũng lúc ấy, thân tâm Ngài như mất. Khi bình thường trở lại, Ngài có làm bài kệ diễn tả lại sự thấy và biết của mình bằng 36 câu kệ như sau:
 

Tiếng vang của chén đá này
Vang đi khắp chốn chuyện này lạ tai
Tiếng nghe sao lại nghe hoài
Nghe như trùm khắp tỏ bày cùng ai.
 
Thầy ôi, Con ngộ căn tai
Tiếng đi trùm khắp, hôm nay tỏ tường
Thiền tông Đức Phật chủ trương
Ngộ được tánh Biết là đường về quê.
 
Quê xưa chỉ một đường về
Về nơi quê cũ không hề làm chi
Thiền Thanh đặc biệt diệu kỳ
Rơi vào Bể tánh, cái chi cũng tường.
 
Rửa chén con hết bi thương
Tiếng kêu chén đá tỏ tường tánh Nghe
Như vậy các Tánh là bè
Đưa con thanh tịnh bằng bè về quê.
 
Trước kia con muốn trở về
Về nơi quê cũ một bề dụng công
Thiền tông không phải cầu mong
Mà chỉ một lòng thanh tịnh mà thôi.
 
Cũng đừng nghĩ chuyện xa xôi
Trước kia suy nghĩ vào đời chuyển luân
Phật xưa chỉ dạy chữ “Dừng”
Không theo vật lý là dừng lại ngay.
 
Phật ôi, Con khóc vì Ngài
Dạy con thanh tịnh vào ngay Niết bàn
Thầy con nhắc lại rõ ràng
Linh Sơn Phật dạy, một đàng về quê.
 
Hôm nay con thấy đường về
Niết bàn thanh tịnh là quê của mình
Phật ôi, con chỉ nghe nhìn
Lời Ngài huyền diệu tuyệt linh vô cùng.
 
Không ngờ nghe thấy muôn trùng
Về nơi quê cũ ung dung nhẹ nhàng
Con nay đã được bình an
Niết bàn thanh tịnh muôn ngàn thảnh thơi.

 
Tổ Phật Đà Nan Đề biết Ngài đạt được “Bí mật Thiền tông” nên nói với Ngài:
- Nay ông đã đạt được “Bí mật Thiền tông”, vậy 30 ngày sau ta sẽ truyền “Bí mật Thiền tông” cho ông.
Đúng 30 ngày sau, tại chánh điện Thiền tông chùa Thiền tông Nghiêm Quốc, buổi lễ truyền thiền được tiến hành.
Chúng tôi xin nêu bài kệ truyền thiền như sau:
 

Ngày xưa, sen nở Linh Sơn
Như Lai dạy thiền, quý hơn ngọc vàng
Truyền đi khắp chốn gian nan
Nay ta truyền lại rõ ràng cho ông.
 
Ông phải giữ lấy trong lòng
Tìm nhiều phương cách thiền đây lưu truyền
Hôm nay họ Phục có duyên
Ta nay truyền thiền chứng nhận cho ông.
 
Đa kia nhận được không mong
Sống với Phật tánh là xong Luân hồi
Thiền tông đơn giản vậy thôi
Sống với Phật tánh Luân hồi màng chi.
 
Thiền tông đặc biệt diệu kỳ
Ông đã nhận được, nhận thì Tổ tông
Tổ tông ông nhận trong lòng
Để truyền người kế là xong phận mình.
 
Hôm nay, trước Đấng tối linh
Chánh thức truyền thiền Tổ vị cho ông
Ông phải cố gắng hết lòng
Tìm người kế tiếp là xong phận mình.
 
Thiền tông ông phải lặng thinh
Người có duyên lớn mới trình thiền ra
Vì đây lời dạy Thích Ca
Nếu ai duyên lớn, mới truyền ra thiền này.
 
Hôm nay, chánh điện tại đây
Tổ vị thứ Chín tại đây được truyền
Ông người có đủ phúc duyên
Chính thức truyền thiền Tổ vị cho ông.
 
Tổ vị, ông để trong lòng
Không nói ai biết là ông được truyền
Đức Phật Huyền ký dạy riêng
Các Tổ chỉ truyền theo dòng Thiền tông.
 
Truyền đi khắp chốn núi sông
Giúp người biết được là xong Luân hồi
Thiền tông đặc biệt vậy thôi
Luân hồi nhiều kiếp là thôi với mình.
 
Thay lời Đức Phật tuyệt linh
Chuyển ông Tổ vị một mình biết thôi
Khi nhận Tổ vị được rồi
Phải nhớ những lời Đức Phật dạy ra.
 
Theo như lời dạy Thầy ta
Hễ ai nhận được Thích Ca dạy thiền
Vị đó là người đủ duyên
Phải được truyền thiền để làm lòng tin.
 
Hôm nay, thay mặt Tối linh
Chánh thức truyền thiền cấp giấy cho ông
Ông nên giữ lấy trong lòng
Vượt qua bể khổ để về nhà xưa.
 
Từ nay dù sớm hay trưa
Chỉ cần thanh tịnh, không ưa Niết bàn
Ông nên cố gắng bình an
Rơi vào Bể tánh chính đây quê mình.
 
Ngày xưa Đức Phật dạy “Dừng”
Vì ông không biết, không theo lời Ngài
Vì vậy đi khắp trần ai!
Vào được Bể tánh, ông nay mới “Dừng”.
 
Tất cả chúng tôi rất mừng
Vì đã chứng nhận, ông đây ngộ thiền
Ông nay hết đảo hết điên
Chánh thức truyền thiền cấp giấy cho ông.

 

TRÍCH: CUỘC ĐỜI VÀ NGỘ ĐẠO CỦA 36 VỊ TỔ SƯ THIỀN TÔNG ẤN ĐỘ - TRUNG HOA - VIỆT NAM (QUYỂN 8)
TÁC GIẢ: THIỀN GIA – SOẠN GIẢ NGUYỄN NHÂN